سوره واقعه

«سوره واقعه» پنجاه و ششمین سوره از قرآن کریم است و دارای ۹۶ آیه می باشد.

نزول سوره

ابن عباس و قتاده گویند: سوره واقعه مکی است، مگر یک آیه از آن که در مدینه نازل شده و آن آیه ۸۲ این سوره است: «وَ تَجْعَلُونَ رِزْقَکمْ أَنَّکمْ تُکذِّبُونَ».

و بعضى گفته‌اند: مکى است، مگر قول او تعالی: «ثُلَّةٌ مِنَ الْأَوَّلِینَ» (آیه ۱۳) و نیز: «أَفَبِهذَا الْحَدِیثِ أَنْتُمْ مُدْهِنُونَ» (آیه ۸۱) که در مسافرت و هجرت آن حضرت به مدینه نازل شده است.

این سوره در ترتیب مصحف، پنجاه و ششمین سوره و در ترتیب نزول، چهل و ششمین سوره قرآن کریم است که پیش از آن سوره طه و پس از آن سوره شعرا نازل شده است.

تعداد آیات

سوره واقعه شامل نود و نه آیه حجازى و شامى و نود و هفت آیه بصرى و نود و شش آیه کوفى است. اختلاف آن در چهارده آیه است، پس «اصحاب المیمنه» و «اصحاب المشئمه» و «اصحاب الشمال» سه آیه غیر کوفى است و «اصحاب الیمین» یک آیه غیر کوفى و مدنی اخیر است.

محتوای سوره

این سوره، قیامت کبرى را که در آن مردم دوباره زنده می‌شوند و به حسابشان رسیدگى شده جزا داده می‌شوند، شرح می‌دهد. نخست مقدارى از حوادث هول انگیز آن را ذکر می‌کند، حوادث نزدیک‌تر به زندگى دنیایى انسان، و نزدیک‌تر به زمینى که در آن زندگى می کرده، می‌فرماید: اوضاع و احوال زمین دگرگون می‌شود و زمین بالا و پایین و زیر و رو می‌گردد، زلزله بسیار سهمگین زمین کوه‌ها را متلاشى، و چون غبار می سازد.

آن گاه مردم را به طور فهرست‌وار به سه دسته سابقین و اصحاب یمین و اصحاب شمال، تقسیم نموده، سرانجام کار هر یک را بیان می‌کند. آن گاه علیه اصحاب شمال که منکر ربوبیت خداى تعالى و مسأله معاد و تکذیب کننده قرآن اند که بشر را به توحید و ایمان به معاد دعوت مى‌کند، استدلال نموده و در آخر، گفتار را با یادآورى حالت احتضار و فرا رسیدن مرگ و سه دسته شدن مردم خاتمه می‌دهد.

فضیلت سوره

ابى بن کعب گوید رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله فرمود: کسى که سوره واقعه را بخواند، از غافلین نوشته نشود.

و از مسروق روایت شده که گوید: کسى که می خواهد خبر پیشینیان و خبر اهل بهشت و خبر اهل آتش و خبر دنیا و خبر آخرت را بداند، پس سوره واقعه را بخواند.

و از ابن مسعود روایت شده که من از پیامبر صلّى اللَّه علیه و آله شنیدم که می فرمود هر کس سوره واقعه را هر شب بخواند، هرگز نیاز و تنگدستى و فقر باو نرسد.

و عیاشى به اسنادش از زید شحام از حضرت امام محمد باقر علیه السلام روایت کرده که فرمود: کسى که سوره «واقعه» را پیش از خوابیدن بخواند، خدا را ملاقات کند در حالى که صورت او مانند ماه شب چهارده خواهد بود.

و از ابى بصیر از امام صادق علیه السلام روایت کرده که گفت: کسى که در هر شب جمعه سوره واقعه را بخواند، خدا او را دوست دارد و محبّت او را در دل تمام مردم قرار دهد و هرگز در دنیا بدى و فقر و آفتى از آفات دنیا نبیند، و از رفقاء امیرالمؤمنین علیه السلام خواهد بود.

پانویس

منابع

• فضل بن حسن طبرسی، ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج‌۲۴، ص۱۲۶.
• محمد حسین طباطبایی، ترجمه تفسیر المیزان، ج‌۱۹، ص۱۹۶، قم ۱۳۷۴.
• ترتیب نزول سوره ها، در همین دانشنامه.

پیوست

سوره واقعه/متن و ترجمه